🐘 Co Oznaczają Litery Na Ikonach

Zdarza się , że na mapie naszej dłoni pojawia się znak wyjątkowy przypominający np. serce, kółko, lub wyraźną literę , zapowiada to niezwykły los ich właściciela. Bardzo rzadkim symbolem na ręku spotykanym wśród ludzi jest okrąg – małe kółko, to najszczęśliwszy znak ze wszystkich, stygmat szczególnej opieki Opatrzności.

Może nie będę tu dawać wskazówek jak powinno się malować ikony, a raczej opowiem jak to jest w moim przypadku. Każdy etap wymaga czasu. Najpierw przygotowanie deski. Używam drewna sosnowego lub brzozowego. Dawne ikony bizantyjskie malowane były na drewnie lipy i cytrusa, szkoły rosyjskie używały desek lipowych, sosnowych, jodłowych, a także modrzewiowych. Ikona może być zrobiona z jednego kawałka drewna lub też klejona, ale klejenie musi być wykonane na gorąco, w specjalnym warsztacie, więc ja maluję na mniejszych deskach, nie wymagających klejenia. Drewno musi być dobrze przesuszone, odpowiednio przycięte i oszlifowane- w tych pracach wyręcza mnie mąż. Najczęściej robi to na działce: Gdy mam już pocięte i oszlifowane deski ( o różnych kształtach i wymiarach) to zabieram się za gruntowanie. Najpierw za pomocą szerokiego pędzla pokrywam je klejem kostnym lub żelatyną: Potem następuje gruntowanie: Niech nie zmyli was zdjęcie- nie gruntuję twarożkiem- to tylko opakowanie- mieszam w nim proszek z klejem i nakładam kilka warstw, ale każdą po dobrym wyschnięciu poprzedniej. Następnie mogę już delikatnie szlifować grunt. Na tak przygotowanej desce szkicuję ołówkiem ikonę, a następnie nakładam kilka warstw farb powoli wydobywając istotę postaci, krajobrazu i całej ikony. Maluję w domu, na niewielkim stoliku: Jednak często robię to też na działce. Tam w otoczeniu drzew, zieleni i przy śpiewie ptaków czuję się jak w „Bożym Kościele” i mrówcza praca ikonopisa dobrze mi tam idzie: w Bożym Kościele Każda warstwa farby musi dobrze wyschnąć, nie można się spieszyć. Na początku mojego ikonopisania nie zawsze mi się udawało. Gdy byłam zbyt niecierpliwa i za szybko kończyłam ikonę to po jakimś czasie pojawiały się wybrzuszenia i pęknięcia farby. Teraz już mi się to nie zdarza . Ikonopisanie uczy cierpliwości i pokory. Nie zawsze nakładam gazę. Używam farb temperowych i mieszam je z żółtkiem rozrzedzonym octem, ale też chętnie maluję farbami akrylowymi, które są łatwiejsze w użyciu, a efekt można osiągnąć podobny. farby Farby nakładam laserunkowo- cienkie warstwy, aż do uzyskania właściwego koloru. Twarze na początku to tylko plamy o kolorze cielistym. Piszę ikony według zasady: od ogółu do szczegółu, czyli najpierw dopracowuję krajobraz, domy, szaty, a na końcu oblicza- i to jest najtrudniejsze. Malowanie twarzy zajmuje mi najwięcej czasu, wymaga wielu warstw, dużej staranności i cierpliwości. Oblicze Podoba mi się też pisanie ikony na surowym drewnie, zaprawionym jedynie klejem, a wykorzystywanie w kompozycji ikony słojów drewna, jego przebarwień i nierównej faktury daje ciekawe efekty: Tak więc nie zawsze trzymam się ściśle reguł ikonopisarskich, ale przecież kanon ewoluuje i jest pojęciem żywym, a więc i moje odstępstwa nie są czymś nagannym. Kanon ikonograficzny nie ogranicza wolności twórczej malarza ikon, ale - powołując się na Tradycję i nauczanie Kościoła - nie pozwala na zbyt subiektywne ujęcie tematu. Kanon nie ogranicza, lecz wskazuje drogę. Do złoceń nie używam prawdziwego złota. Wystarczają mi złote płaty kupowane w sklepie dla artystów, które nakładam na podkład ze specjalnego kleju, a następnie delikatnie wklepuję suchym pędzlem i wygładzam.. Całość po wyschnięciu pokrywam werniksem, a potem jeszcze przybijam od spodu uchwyt do powieszenia. Gotowe! Nie podałam tu szczegółowych przepisów, reguł kanonicznych zatwierdzonych przez Kościół, ani proporcji składników gruntu, czy kleju. Wszystkie takie wskazówki zawarte są w podlinnikach znanych na Rusi. Były w nich też zbiory rysunkowych wzorów ikonograficznych, uporządkowane zgodnie z kalendarzem świątecznym. Niekoniecznie jednak trzeba zagłębiać się w przedwieczne podręczniki. Jest sporo współczesnych książek na ten temat, a i w internecie można znaleźć wskazówki. Wspomnę tylko, że najsłynniejszym podręcznikiem dla malarzy ikon jest Hermeneia Dionizego z Furny, ze Świetej Góry Atos w Grecji. W polskim przekładzie można przeczytać jego dzieło: „Hermeneia czyli objasnienie sztuki malarskiej” wydane przez Uniwersytet Jagieloński. We wstępie napisanym przez dr hab. M. Smorąg – Różycką czytamy: Podręcznik Dionizego z Furny ma charakter uniwersalny i zarazem praktyczny, pisany był bowiem przez człowieka czynnie uprawiającego malarstwo, o dużym doświadczeniu i wiedzy warsztatowej, ujawniającej się w uporządkowanym sposobie reprezentacji materiału i fachowej terminologii. Swoje uwagi i wskazania formułuje w sposób klarowny i zwięzły, zwracając się bezpośrednio do potencjalnego czytelnika, co wyraźnie wzmacnia dydaktyczny walor tekstu. Równie jasny i logiczny jest układ całości, uporządkowany według ściśle określonego kryterium, wyznaczonego praktyką malarską. Podręcznik Dionizego podzielony jest na dwie zasadnicze części: technologiczną i ikonograficzną. Jestem samoukiem i zdobywanie doświadczenia i umiejętności kosztowało mnie sporo trudu. Dużą pomocą były mi strony internetowe, książki, a także studiowanie wielu reprodukcji starych ikon, oglądanie ikon starych i współczesnych w cerkwiach, kościołach i muzeach. Pisanie ikon jest też dla mnie szukaniem. Jest szukaniem stylu, środków wyrazu, szukaniem Boga, szukaniem siebie samej, własnej drogi, a także modlitwą. Każda modlitwa dociera do Boga, więc i ta moja – poprzez pisanie ikon- też. Bezpośrednim impulsem- takim olśnieniem ikonowym były dla mnie bizantyjskie ikony w Grecji, dokąd pojechałam dzięki naszym dzieciom, wycieczka- prezent. Chłonęłam Meteory, w tych klasztorach znowu poczułam magię i siłę oddziaływania ikon- podobnie jak to było w dzieciństwie, gdy tata opowiadał mi o ikonach w cerkwiach. Jednak wizyta w tamtejszej pracowni ikonograficznej zawiodła mnie. To było takie sztampowe malowanie ikon dla turystów i krótkie objaśnienie- bez nastroju, bez skupienia, jakby bez duszy. Po powrocie sama mozolnie tworzyłam mój warsztat i pierwsze ikony. Wkrótce nabrałam wprawy i do dziś mnie to cieszy. Dużo radości sprawia mi też czytanie ikon. Obraz- ikona, którą kiedyś oglądałam obojętnie, po zrozumieniu jej symboliki, po odczytaniu treści, które mi przekazuje staje się zupełnie innym, ciekawym, nowym bytem. Używałam tu zamiennie określeń „maluję ikonę” i „piszę ikonę”, bo nie jest to błędem, a wyjaśnienie tej kwestii znajdziecie Państwo we wcześniejszym moim tekście pt. IKONA MATKI BOŻEJ NIEUSTAJACEJ POMOCY- poczitanije Zachęcam serdecznie do oglądania i czytania różnych ikon, do zastanawiania się i modlitwy ikonowej. Można też próbować własnych sił w sztuce pisania ikon.

Tomasz. Szanowny Panie, zgodnie z zasadami polskiej ortografii imiona i nazwiska zapisuje się od wielkiej litery, co znaczy, że pierwsza jest wielka, a kolejne są małe. Wynika to z tej zasady ortograficznej. Podobna reguła obejmuje także inne nazwy, np. nazwy mieszkańców krajów, tytuły książek czy tytuły programów bądź audycji. św. Elżbieta Węgierska Elżbieta urodziła się w 1207r. w Bratysławie jako córka Andrzeja II, króla Węgier i Gertrudy, rodzonej siostry św. Jadwigi Śląskiej. W wieku 4 lat została zaręczona z Ludwikiem IV, synem Hermana, hrabiego-palatyna saskiego i landgrafa Turyngii. Zamieszkała wtedy na zamku swego narzeczonego w Wartburgu. Od najmłodszych lat cechowała ją głęboka religijność, skłonność do ćwiczeń ascetycznych i wrażliwość na potrzeby biednych. W wieku 14 lat poślubiła Ludwika. Z tego bardzo kochającego się małżeństwa przyszło na świat troje dzieci: Herman, Zofia i Gertruda. Mimo niechęci ze strony rodziny męża, Elżbieta hojnie wspierała chorych, biednych i pokrzywdzonych. Legenda głosi, że kiedyś została przyłapana, gdy po kryjomu wynosiła biednym chleb, zawinięty w połę płaszcza. Gdy kazano jej pokazać, co ukrywa, w płaszczu ukazały się róże, choć była wtedy zima. Po zaledwie 6 latach małżeństwa, Ludwik zmarł na febrę podczas wyprawy krzyżowej. Z powodu narastającej wrogości otoczenia, Elżbieta wraz z dziećmi opóściła Wartburg i po wielu trudach i przeciwnościach osiadła w Marburgu, gdzie mieszkał jej spowiednik, Konrad. W Wielki Piątek złożyła ślub wyrzeczenia się świata. Dzieci oddała na wychowanie, a sama bez reszty poświęciła się dziełom miłosierdzia. Pielęgnowała chorych w założonym przez siebie szpitalu p. w. św. Franciszka. Zmarła z wyczerpania 17 listopada 1231r. Została kanonizowana w Peruggi w 1235r. Na ikonie św. Elżbieta przedstawiona jest w stroju królewskim. W rękach trzyma chleb i zawinięte w połę płaszcza róże, co nawiązuje do legendy o jej dobroczynności. Oczy ma zwrócone w stronę tabernakulum (ikona przeznaczona jest do kaplicy), ponieważ całym sercem zwrócona była ku Bogu. Jej głowę otacza złoty nimb – symbol świętości. Złote tło symbolizuje przebywanie w blasku Bożego światła. Ikona wykonana w pracowni klasztoruMniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Kamil de Lellis Święty Kamil de Lellis urodził się r. w Królestwie Neapolu. Założył zakon Kleryków Regularnych Posługujących Chorym ( kamilianie). Zmarł r. w Rzymie. Kanonizowany został w 1746 r. Papież Leon XIII ogłosił Go Patronem chorych, szpitali oraz opiekunem personelu medycznego. Na ikonie Święty Kamil przedstawiony jest w sutannie na której widnieje czerwony krzyż. Święty pochyla się i podtrzymuje chorego spoczywającego w łożu. Czerwona linia otaczająca aureolę i całość obrazu wskazuje na świętość i niejako „oddziela” strefę sacrum od świata zewnętrznego. Biała linia obok nadaje całości charakter uroczysty. Nieodłączną częścią ikony jest napis określający kogo przedstawia ikona. Ikona wykonana w pracowni klasztoruMniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Eleusa Eleusa (z czuła, miłosierna, miłująca), jest jedną z najbardziej popularnych typów ikonograficznych Maryi. Ikona przedstawia Matkę Bożą przytulającą do policzka Chrystusa. Emanuel trzyma w rękach zwój (rotulus) – Ewangelię – symbol wiedzy, mądrości, nauczania. Płaszcz Matko Bożej ma kolor czerwony – królewski i jest ozdobiony trzema gwiazdami (na lewym ramieniu gwiazdę zasłania postać Jezusa) – symbol dziewictwa Maryi, Królowej Niebios. Litery MP OY – co jest skrótem greckich słów ΜΗΤΗΡ ΟΕΟΥ oznaczają Matkę Bożą, a IC XC – Chrystusa. Ikona wykonana w pracowni klasztoruMniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Matka Boża Orantka Wizerunek Matki Bożej Orantki to jedno z najstarszych przedstawień Maryi. Popularne było już w sztuce wczesnochrześcijańskiej i w Cesarstwie Bizantyńskim. Maryja wznosi obie ręce ku Niebu, nieustannie modląc się za ludzi. Wzniesione dłonie symbolizują również całkowite oddanie się Bogu i zawierzenie Jego Ją jakby w momencie Zwiastowania, gdy wypowiada słowa „Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według twego słowa”. Spoglądający na ikonę znajduje się w miejscu Archanioła Gabriela. Maryja oddaje chwałę Bogu wznosząc ręce, a w jej łonie zagościł już Chrystus. Ten przedstawiony jest jako Emmanuel (młodzieniec). Chrystus ma podobnie jak Jego Matka rozłożone ręce w geście modlitewnym, a palce wskazują na błogosławieństwo. Pod stopami Maryi znajduje się czerwony kobierzec, który symbolizuje Jej kosmiczną posługę. Oręduje Ona przed Bogiem za całym rodzajem ludzkim. W górnych narożnikach umieszczeni są aniołowie noszący szaty, które przysługiwały kapłanom (omophoriony). Złote tło jest sybolem tego, co święte, co pochodzi od Boga. Szaty Bogurodzicy są błękitne (symbol nieba, duchowości, tajemnicy, nieosiągalności), a na nich znajduje się czerwona (symbol ludzkiej natury i królewskiej godności) chusta maforion. Kolorystyka szat Maryi symbolizuje tajemnicę Wcielenia Chrystusa, która czyni Maryję Bogurodzicą, jak również połączenie macierzyństwa oraz dziewictwa. Na szacie Maryi znajdują się trzy złote gwiazdy oznaczające, iż Maryja zawsze była dziewicą: przed poczęciem Syna Bożego, w trakcie i po urodzeniu Jezusa. Ten typ ikony w Kościołach o tradycji greckiej nosi nazwę Platytera, czyli szersza. Określenie to wyraża myśl, że Bogurodzica jest szersza od kosmosu, gdyż swoim wnętrzem objęła Tego, który cały świat obejmuje. Ikona wykonana w pracowni klasztoruMniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Źródło życiodajne Ikona ukazuje Bogarodzicę z Chrystusem Emmanuelem na piersiach w czaszy kielicha, co jest nawiązaniem do kielicha eucharystycznego. Maryja ma wzniesione dłonie w geście modlitwy. Jest to również gest zarówno kapłański, jaki i pasyjny. Kapłaństwo oznacza składanie ofiary. Uczestnictwo w kapłaństwie Chrystusowym, to nic innego jak w zjednoczeniu z Chrystusem składać z samego siebie ofiarę Ojcu. Trzy gwiazdy na głowie i ramionach Maryi symbolizują Jej wieczyste dziewictwo. Jezus Emmanuel ma na sobie tunikę koloru białego, symbolizującą czystość i niewinność oraz płaszcz złocisty – symbolizujący króla. Na prawym ramieniu ma pas wskazujący na godność arcykapłana. Ręce trzyma rozłożone w geście błogosławieństwa, ale też otwarcia dla wszystkich. Czasza kielicha umieszczona jest symbolicznie na skałach ponad ciemną grotą oznaczającą przestrzeń grzechu i cierpienia. Z kielicha wypływają trzy strumienie wody, które wpadają do sadzawki w kształcie krzyża. Z sadzawki czerpią wodę ludzie chorzy, niewidomi, pokryci ranami. Nad sadzawką w głębi groty są umieszczone: kadzielnica z żarzącymi się węgielkami i wznoszącym się dymem kadzidła – symbolem modlitwy; oraz ikona Matki Bożej Włodzimierskiej – może wyrażającej tutaj szczególne pośrednictwo i opiekę Maryi dla modlących się przed Jej wizerunkami. Nieodzownym elementem ikony są napisy. Grecki napis umieszczony na ciemnym tle nieba ¢H ZWODOCOS PHGH oznacza życiodajne źródło. Litery umieszczone przy aureoli Matki Bożej MR QU są skrótem od greckich słów MHTHRQEOU – Matka Boga. Na płaszczu Maryi, na wysokości aureoli Pana Jezusa są umieszczone litery IC CC wskazujące na Jezusa Chrystusa. W nimbie krzyżowym są umieszczone litery OWN– co znaczy „Ten-Który-Jest”. Poniżej sadzawki jest umieszczony napis w języku greckim „rzeki wody żywej”. Czerwona linia otaczająca aureolę i całość obrazu wskazuje na świętość i niejako „oddziela” strefę sacrum od świata zewnętrznego. Ikona wykonana w pracowni klasztoruMniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Michał Archanioł Ikona namalowana w oparciu o XIV wieczną ikonę datowaną ok. 1350 – 1360 roku z Konstantynopola. Oryginał znajduje się w Muzeum Bizantyjskim w Atenach. Postać Św. Michała przedstawiona jest w greckich szatach: różowo – czerwonej tunice oraz granatowym płaszczu przerzuconym przez lewe ramię. Wielkie skrzydła symbolizują duchową naturę archanioła. Laska trzymana w prawej ręce symbolizuje władzę. W lewej ręce Św. Michał trzyma pół-przeźroczystą kulę zwieńczoną krzyżem, znakiem zwycięstwa. Kryptonim na kuli oznacza „ Chrystus Sędzia Sprawiedliwy”. Złote tło symbolizuje Boże światło. Czerwona linia otaczająca aureolę i całość obrazu wskazuje na świętość i niejako „oddziela” strefę sacrum od świata zewnętrznego. Nieodłączną częścią ikony są napisy określające kogo przedstawia ikona. Napis w języku greckim OMETAC TASIFCHC znaczy wódz archaniołów OAP MIXA – archanioł Michał. Imię Michał to zawołanie „Któż jak Bóg”. Ikona wykonana w pracowni klasztoru Mniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Archanioł Gabriel Imię Gabriel oznacza : Bóg jest moją siłą. W tradycji chrześcijańskiej jest jednym z najwyższych rangą aniołów. W Starym Testamencie pojawia się dwukrotnie ( Dn 8, 13-26) i (Dn 9, 21-22 ). W Nowym Testamencie pojawia się w Ewangelii wg Św. Łukasza (Łk 1,19) i (Łk 1,26). Jest szczególnym wysłannikiem Boga oznajmujący ludziom ważne orędzie. Najważniejszym jest Zwiastowanie Maryi Pannie poczęcia Syna Bożego Jezusa. Szata ma wymowę symboliczną: Ciemno niebieski płaszcz wskazuje na duchową naturę, a biało–złocista tunika na czystość i piękno. Uwagę zwracają szczególnie piękne, wielobarwne skrzydła Archanioła mające ukazać piękno Bożego stworzenia. W ręce trzyma zwój ze słowami pozdrowienia skierowanymi do Maryi. Ikona wykonana w pracowni klasztoru Mniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Pantokrator Ikona Chrystusa Pantokratora to jeden z najstarszych wizerunków Zbawiciela. Greckie słowo Παντοκρατωρ oznacza Wszechwładca, Wszechmogący. Chrystus przestawiony jest na niej w chwale, już po Wniebowstąpieniu. Prawą rękę wznosi w geście błogosławieństwa. Trzy złączone palce symbolizują Trójcę Świętą, natomiast pozostałe dwa – podwójną naturę Jezusa – Boską i ludzką. W lewej ręce Zbawiciel trzyma bogato zdobioną Księgę Życia – Pismo święte. Ubrany jest w tunikę koloru czerwonego, który oznacza Wcielenie, a także Krew przelaną za zbawienie świata. Jest to też kolor godności królewskiej. Płaszcz w kolorze nieba symbolizuje Boskość Chrystusa, a złoty pas – klaw to symbol godności arcykapłana. Litery IC XC to skrót greckich słów Jezus Chrystus, natomiast OΩN wpisane w nimb oznaczają Jestem, który Jestem. Ikona wykonana w pracowni klasztoru Mniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Hodegetria Jeden z najbardziej rozpowszechnionych typów ikony Matki Bożej. Greckie określenie – „Hodegetria” oznacza „Tę, która jest Przewodniczką w drodze”. Na lewym ramieniu Maryja trzyma Dzieciątko, gestem prawej dłoni z długimi palcami wskazując na Jezusa, Tego, który jest Drogą do Ojca. Taki obraz Maryi wskazuje, że jest Ona typem Kościoła, który przez stulecia, modląc się, orędując, pośrednicząc, chroniąc, prowadzi lud Boży do Chrystusa, kierując na Niego ludzkie spojrzenia. Jako symbol Kościoła, Maryja zachowuje posłuszeństwo i uległość wobec Boga, stając się wzorem do naśladowania, a także pośrednicząc w dojściu do poznania Chrystusa. Jezus wznosi prawą dłoń w geście błogosławieństwa, a w lewej dłoni trzyma zwój – rotulus, Pismo Święte. Chrystus nie jest tutaj niemowlęciem, występuje w ikonograficznym typie Chrystusa – Emmanuela, ma twarz dorosłego człowieka. Ubrany jest w biały chiton i narzucony nań purpurowy, przetykany złotem himation. Ikona wykonana w pracowni klasztoru Mniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Święta Teresa od Jezusa Św. Teresa de Cepeda y Ahumada urodzona w Avila w 1515 r. Zmarła w Alba de Tormes w 1582. Od czasu wstąpienia do zakonu karmelitańskiego w 1535 r. znana pod imieniem Teresy od Jezusa. Kanonizował ją Grzegorz XV w 1622 r., a Paweł VI w 1970 r. ogłosił Doktorem Kościoła. Na ikonie Św. Teresa przedstawiona jest w brązowym habicie zakonu karmelitańskiego, w postawie klęczącej, która symblizuje Jej życie modlitwy i uwielbienia Boga. W ręce trzyma pióro – symbol działalności pisarskiej, w której przekazywała swoje życie wewnętrzne i natchnienia Boże. Obok postaci Teresy unosi się Gołębica Ducha Świętego w płomieniu ognia, znak opieki i natchnienia Ducha Świętego, który inspirował całe Jej życie. Czerwona linia otaczająca aureolę i całość obrazu wskazuje na świętość i niejako „oddziela” strefę sacrum od świata zewnętrznego. Nieodłączną częścią ikony są napisy określające, kogo przedstawia ikona. Ikona wykonana w pracowni klasztoru Mniszek Benedyktynek w Żarnowcu Obejrzyj więcej naszych ikon i prac artystycznych Od 2021 r. etykiety energetyczne mają litery od A do G. Oto co oznaczają: Klasa energetyczna A - to najbardziej energooszczędne urządzenia AGD i RTV. Na etykiecie informacyjnej oznaczona jest kolorem intensywnie zielonym. Obecnie na rynku znajdziemy stosunkowo mało urządzeń z tym oznaczeniem. Spójrzmy na tę ikonę przedstawiającą świętego Jerzego walczącego ze smokiem. Szokująca, prawda? Co nas w niej szokuje? - ano tak, ten motor zamiast konia. Dlaczego jednak nas to dziwi? Przecież ikona ma przez modlitwę z rozumu trafić do serca. Ma zjednoczyć duchowy i rozumowy ogląd sprawy przez kontemplację, modlitwę. Głównym celem ikony jest więc zachęta człowieka do modlitwy, do zastanowienia, do momentu przystanięcia w biegu życia i refleksji. Jeżeli współczesny człowiek kontempluje tę ikonę, gdy jest mu ona bliska, gdy czuje jej oddziaływanie to cóż więc nam może szkodzić, że konia zastąpiono motorem? Może dzisiejszy Jerzy woli mieć patrona na motorze niż na koniu? Kanon w ikonografii to zbiór zasad, reguł, wskazówek dotyczących pisania ikon. Na początku przekazywany był ustnie, a ikonografami byli zakonnicy. Jest to schematyczny opis ikon, omawia między innymi symbolikę koloru, gestu, głębi płaskości, odwróconej perspektywy. W osiemnastym wieku powstał najsłynniejszy bizantyjski podręcznik dla malarzy ikon, ale źródeł kanonu szukać należy dużo wcześniej- jego twórcami są Ojcowie Kościoła. Ten podręcznik to Hermeneia ze Świętej Góry Atos w Grecji utworzona z tekstów mnicha i ikonografa Dionizego z Furny w oparciu o szesnastowieczne manuskrypty. . Jest to księga z regułami dotyczącymi zarówno sfery duchowej jak i technicznej strony pracy ikonopisa. Jednak kto by myślał, że kanon stanowi sztywne, niezmienne zasady – ten jest w błędzie. Kanon to zjawisko żywe, które wciąż ewoluuje i będzie ewoluować dopóki będą ludzie, którzy zechcą poświęcić się tej pracy, a także ci, którzy będą się modlić przed ikoną. Kanon jest czymś w rodzaju ramy, która nie ogranicza obrazu, lecz tylko wyznacza mu granice. Nieraz jednak te granice są płynne i trudno uchwytne. Wiem, że mogę wywołać oburzenie takim myśleniem, znam zaciekłych obrońców kanonu, a też takich, którzy specjalnie postarzają nowe ikony, bawiąc się w „pobożną archeologię.” Nie mam im tego za złe. Powinniśmy tworzyć takie ikony, które spełniają swój cel- zachęcają do modlitwy. Jeżeli więc ktoś chce się modlić do pociemnionej ikony, ze sztucznie popękana farbą, na postarzonej desce – ma do tego prawo. Jednak również ten, którego zachwyca współczesny Jerzy na motorze i chce się przed nim modlić też powinien być zrozumiany. Wróćmy jednak do kanonu. Jakie to są zasady, którymi kierowali się ikonografowie? Jest ich wiele i to bardzo szczegółowych. Podręcznik zawiera ścisłe instrukcje dotyczące całego procesu powstawania ikony: poczynając od sporządzania rysunku konturów, poprzez przygotowanie węgla, kleju i gipsu, samo gipsowanie ikon, pogrubianie nimbów na ikonach, gipsowanie ikonostasu, przygotowanie sankiru, ochrowanie, technikę podmalówek, wykańczanie szat. Ponadto zawiera opis przygotowania różnych farb, wytyczania proporcji ludzkiego ciała, wykonywania fresków, odnawiania ikon itp. Wymienię tu główne zasady: 1. Ujęcie płaszczyznowo – linearne 2. Perspektywa odwrócona 3. Hierarchia ideowa- powiększanie postaci ważniejszych, pomniejszanie tych mniej ważnych 4. Frontalność przedstawiania postaci i graficzne ujęcie. 5. Planimetryczny system proporcji 6. Światło „wewnętrzne”- mistyczne, uzyskane techniką laserunkową, temperową. 7. Typizacja postaci, a szczególnie oblicza- pozwalała jednoznacznie identyfikować postać 8. Format prostokątny ikony 9. Symboliczny kanon kolorystyczny 10. Napisy- słowo dopełnieniem obrazu, nadanie imienia ikonie, zwieńczenie procesu malowania. Jednak te zasady ulegały przemianom. Już Teofan Grek wiele zmienił. Ikony, freski Teofana Greka nie mieściły się w ówczesnym kanonie. Ciemne brązy, ochra, śmiałe linie czerni i rozjaśnienia pociągnięciami pędzla z biała farbą, a do tego przymknięte oczy, jakby pozbawione źrenic. Kopia fresku Teofana Greka wizerunek świętego wg. starego kanonu Nie tak nakazywał kanon. Oczy miały być szeroko otwarte, wielkie, patrzące na modlącego się. Postać nie miała być tak malarsko potraktowana, powinna być przedstawiona graficznie. W dodatku u Greka tak mało barw- malarstwo prawie monochromatyczne! Wbrew kanonowi, a genialnie… To jest przykład ikonograficznych poszukiwań zmierzających do wyrażenia boskiego światła- jakże piękny przykład wyrażenia wizji teologicznej. Postacie zalane białym, boskim światłem, które je jakby przeszywa. Oczy czasami sprowadzone jedynie do linii brwi mówią o niewidzialnym świetle, którego doświadczyły i które je oślepiło. Twórczość Teofana świadczy o tym, że ikona niekoniecznie musi być wyzbyta cech osobistych kopią innej kopii. Kolejny przykład – twórczość Andrieja Rublowa. Cóż on zrobił z dawną, kanoniczną ikoną trójcy starotestamentowej „Gościna u Abrahama”? Ano, przede wszystkim uprościł scenę. Pominął postacie Sary i Abrahama, zredukował do jednego kielicha wszystkie potrawy, a krajobraz ograniczył do 3 symbolicznych elementów: drzewa, góry i domu. Wydobył to co najważniejsze. No i jeszcze malarskość trzech postaci Trójcy- to już nie są graficzne przedstawienia, to kunszt przemyślanych póz, ułożenia rak, wyrazu twarzy, a także genialność kolorów szat, miękkie operowanie kolorem, prześwitywanie koloru spodniej szaty przez wierzchnią. Mówi się , że ikony Rublowa są „dymem malowane”- lekkie pociągnięcia pędzla, kontur nieraz rozmyty, prześwitywanie barw. Żadna z postaci na tej ikonie nie siedzi prosto jak nakazywał kanon, żadna nie patrzy wprost na widza, każda się pochyla. Syn w stronę Ojca, Ojciec w stronę Syna i Ducha Świętego, a Duch w kierunku Ojca i Syna. W ten sposób postacie tworzą pewien krąg. Krąg to doskonałość, pełnia. W centrum tego kręgu jest dłoń Chrystusa wskazująca na kielich. Św. Trójca wg. Rublowa Wnętrze kościoła San Vitae w Rawennie Mozaika „ Gościna u Abrahama”- Św. Trójca Rublow potrafił wcielić na ikonie podstawowy dogmat chrześcijaństwa: Bóg- Ojciec, Bóg- Syn, Bóg- Duch Święty – współistota Trójcy została po mistrzowsku przedstawiona symbolicznie. Nie dziw więc, że ikona Rublowa została uznana za kanoniczną, on sam został świętym i wielu ikonopisów uczyło się na jego przykładzie i jest wiele kopii jego ikony. Spójrzmy więc znów na te dziesięć głównych zasad techniki ikonopisania – jak one zmieniały się przez lata? 1. Ujęcie staje się powoli bardziej przestrzenne, zmiękczenie rysunku, malarskość form 2. Pod wpływem malarstwa zachodniego perspektywa odwrócona ewoluuje w kierunku linearnej perspektywy optycznej, lub nastepuje przemieszanie obu typów perspektywy 3. Już nie hierarchia ideowa a ujednolicona skala postaci 4. Obok frontalności pojawia się też profil 5. Antropometryczny system proporcji 6. Zmiany warsztatowe, wprowadzenie olejnych farb dało światło „zewnętrzne”- naturalne, mniej mistyczne, bardziej malarskie 7. Zindywidualizowanie postaci, ujęcia portretowe 8. Różne formaty ikon: okrągłe, ośmiokątne, a nawet trójlistne 9. Zamiast symbolicznego złotego tła- sfery boskiej, duchowej pojawiło się naturalistyczne błękitne niebo, czasem z chmurkami 10. W XVII wieku napisy zaczęły zanikać. Najdłużej zachowały się greckie inicjały Jezusa Chrystusa i Matki Bożej. Pojawiają się za to inskrypcje w postaci cytatów biblijnych lub liturgicznych, a nawet nazwiska fundatorów ikon Przemianom od XVII wieku ulega w ikonach również wizerunek przyrody- zamiast schematycznych schodkowych górek typowych dla kanonu pojawiają się góry i pejzaż przedstawione realistycznie. Podobnie w architekturze- abstrakcyjno- linearne formy przejawiają tendencję do oddania trójwymiarowości. Owalna mandrola Chrystusa symbolicznie wyrażająca w kanonie Jego boskość i niebo zmienia się w okrąg malowany światłocieniem lub w wieniec z chmurek. Ba!- nawet szaty postaci na ikonach zmieniają się zgodnie z ówczesną modą- zamiast bizantyjskich strojów z epoki u królów i dostojników pojawiają się szaty z ówczesnych realiów- na przykład płaszcze podbite gronostajowym futrem, szlacheckie żupany i kontusze. Zamiast wschodnich diademów królowie mają korony. Czyż więc i święty Jerzy nie może przesiąść się z konia na motor? W XIX wieku, na fali historyzmu ikony były szalenie modne i produkowane- tak, produkowane!- w tysiącach warsztatów i pracowni. Były wytwarzane masowo i zatraciły swój wyjątkowy, boski charakter mówiący o tajemnicy Wcielenia, przygasło w nich światło Taboru. Potem, po okresie zapomnienia i nawet kolejnego ikonoklazmu – już współczesnego, ikona zaczęła się odradzać w XX wieku, znów w formie pełnej duchowości, malowana przez ikonopisów , dla których ta sztuka jest znów modlitwą i wypływa z serca. Nie znaczy to jednak, że trzeba rygorystycznie wracać do starych kanonów. Kanon jest zjawiskiem żywym, ciągle ewoluuje. Na przykład nasz Jerzy Nowosielski- najbardziej znany ikonopis czasów współczesnych w Polsce. Spójrzmy na jego ikony: tematy kanoniczne, a jednak w nowej formie, nowymi technikami- czy mniej wartościowe?, czy mniej uduchowione?, czy mniej piękne?- na pewno nie! Ich przekaz dociera do widza, pobudza do modlitwy i zadumy. Jaskrawe kolory farb akrylowych dają nowe możliwości pokazania światła i świętości. Nowosielski podobnie jak Rublow jest minimalistą- ogranicza formę do niezbędnego minimum, a pomimo to uzyskuje głębię przekazu i przeszywający mistycyzm. Jego ikony są piękne i pobudzają do modlitwy, zbliżają do Boga. Moja własna niewierność kanonowi związana jest głównie z fascynacją drewnem, jego słojami, fakturą, nieraz kształtem kawałków pni. Nie lubię pokrywać drewna podkładem kredowym. Przy zastosowaniu farb akrylowych nie jest to konieczne. Piękno surowego drewna dostrzegłam pierwszy raz odwiedzając Kórnik. Tam właśnie, za pałacem, w parku zwiedzałam małe muzeum dendrologiczne. Prezentowane były przekroje różnych gatunków drzew, oznaczany ich wiek. Jakie tam można dostrzec bogactwo odcieni i kolorów słojów, jakie piękne są ślady po sękach! Pomyślałam wtedy: Dlaczego nie wykorzystać tego w ikonopisaniu? Złociste brązy i czerwienie ikon tak pasują do kolorów drewna, a zaznaczone słoje- nawet pod farbą tworzą dodatkowy element krajobrazu, wzbogacają fakturę ikony w naturalny sposób. Anna Małgorzata Budzińska - tekst i zdjęcia Kanon w ikonografii – to wielowiekowe doświadczenie, tradycja kultury, drogocenne profesjonalne dziedzictwo, wyzwalające twórcze siły w artyście, to temat do rozmyślań, wewnątrz których malarz pozostaje sobą, one nie zniewalają go. Ksiązki, z których korzystałam przy opracowaniu tego tematu: „Blask ikon”- Maciej Bielawski „Oblicza ikony”- Maciej Bielawski „Les icones Russes” – red. Alla Rodina „Ikony w Polsce”- Michał Janocha „Nowosielski”- Krystyna Czerni Oraz:

Natomiast litery pod ramionami Chrystusa oznaczają słowa: „Twój krzyż uwielbiamy, Panie i wysławiamy Twoje święte zmartwychwstanie.” Oczywiście inskrypcje te mogą występować pojedynczo, w różnych kombinacjach, czy też mogą być jeszcze inne, dodatkowe na poszczególnych ikonach ukrzyżowania.

Gdyby dzisiaj w XXI wieku Jezus się narodził z Maryi mielibyśmy szanse, że ktoś zrobiłby mu zdjęcie, przeprowadził z Nim wywiad prasowy, być może byłby jakiś reportaż telewizyjny. Życie Jezusa byłoby dokładniej udokumentowane. Jednak pomimo tego, że jesteśmy w posiadaniu tak wielkich zdobyczy techniki to nie bylibyśmy w stanie dobrze przedstawić świata niematerialnego, tego do którego zmierzamy, który nazwany został Niebem. Gdybyśmy oglądali wszystkie programy telewizyjne o Jezusie, czytali najbardziej szczegółowe opisy prasowe, czy nasza wiara byłaby silniejsza? Czy bardziej pewnie głosilibyśmy Chrystusa? A może dla nas On wydawałby się zwykłym szarym człowiekiem, który jest trochę lepszy od Nas? Człowiekiem z taką małą nutką niezwykłości i ze śladem cudu. Ikona zawiera w sobie to czego brakuje słowu pisanemu, obrazowi przedstawiającemu materię na sposób realistyczny, reportażowi ukazującemu tylko po części prawdę, którą nie sposób ująć w krótkiej rozmowie. Ikona nie tyle w sposób wierny ma przedstawić namalowane postaci, ale ma za zadanie poprzez swoją symbolikę przybliżyć osoby w chwale otaczającego je Nieba, żyjące w niebiańskiej szczęśliwości. Skąd "pomysł" ikony. Od wielu wieków człowiek poszukiwał Boga. Na różne sposoby starał sobie wyobrazić jak Bóg wygląda, jaki jest. Człowiek jednak jest ograniczony postrzeganiem zmysłowym. To znaczy, że jego wyobraźnia przetwarza to co widzi, słyszy, czuje poprzez zapach czy dotyk. Dlatego w różnych kulturach ludzie przedstawiali Boga np. jako słonia (chcąc uwydatnić moc bóstwa), jako słońce (chcąc pokazać życiowe energie bóstwa) itd. Żydzi wierzyli, że człowiek jako najwyższa stworzona istota jest stworzony na Boży obraz i podobieństwo. Bóg podobnie jak człowiek: słyszy, widzi, czuje - takie opisy często możemy odnajdywać w Biblii. Jednak przez grzech Bóg stał się dla człowieka niewidzialny, daleki. "Nikt nigdy Boga nie oglądał" pisze św. Jan (1J 4,12). Ludzie starali się uchwycić pewne proporcje stworzonego świata, odnaleźć ukryte piękno i zamknąć w pewnych zależnościach, w pewnego rodzaju kanonie - ideale. Takie proporcje odbijają się w całej sztuce: malarstwie, rzeźbie, muzyce. Szczególnie to widać w sztuce Egipcjan, Greków, Rzymian. One to miały szczególnych wpływ na wczesną sztukę chrześcijańską głównie w Bizancjum. To za pomocą tych najpiękniejszych proporcji zostało uchwycone piękno postaci Jezusa, Maryi, Świętych. Zasadniczym celem ikony stało się skierowanie świadomości człowieka ku innej, nadrealnej rzeczywistości, wprowadzenie go w rzeczywiste doświadczenie duchowe. Ikona posłuszna Tradycji Kościoła zaczęła posługiwać się określonymi środkami wyrazu, a każdy element przedstawienia: gest, linia, i kolor, nabiera szczególnego znaczenia i rangi. Rzeczywistość przedstawiana na ikonie jest niezwykła, w niczym nie przypominająca doświadczanej przez nas codziennej realności. Racja bytu ikony nie wynika więc z jej piękna (postrzeganego jako wrażenie subiektywne), lecz z piękna tego, co przedstawia, tego co pochodzi z innej rzeczywistości. W pierwszych wiekach chrześcijanie nie umiejący czytać doskonale znali symbolikę ikon. Dzięki temu były dla nich jakby otwartą księgą, dzięki której mogli odczytywać prawdy Biblii, zapoznawać się z osobami na nich przedstawionymi. Dlatego bardzo często mówi się o tym, że ikony się nie maluje lecz pisze. Symbolika Obecności Dzięki Jezusowi Bóg stał się dla nas widzialny: "On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym wobec każde o stworzenia" (Kol 1,15). Podobnie jak w Eucharystii poprzez znaki Bóg jest obecny wśród nas, tak też poprzez znaki i symbole nakreślone na desce możemy rozpoznać Niewidzialnego. Gdy Jezus chodził po Jerozolimie wiele osób prosiło Go aby im powiedział, czy jest mesjaszem, czy jest tym, którego od wieków wypatrują i zapowiadają pokolenia proroków. Jezus nie daje jednoznacznych odpowiedzi. Dlaczego? Bo tu na ziemi jest również obecny jako człowiek i nie chce aby ikona Boża była identyfikowana z Bogiem. To poprzez wiarę i łaskę Bóg chce się objawiać w życiu człowieka. Bóg jest Bogiem ukrytym. Nawet Apostołowie, którzy widzieli Jezusa na górze przemienienia Tabor, po Jego zmartwychwstaniu dostrzegają Go przez znaki: łamanie chleba, rybę, nauczanie. Gdy Jezus głosił Królestwo Niebieskie ukazywał się w znakach i cudach: uzdrowienia, wypędzanie złych duchów, wskrzeszanie zmarłych jako ten który ma władzę. Malarze ikon zobowiązani byli do przestrzegania ustalonego kanonu ikonograficznego, ukształtowanego na podstawie myśli teologiczno-filozoficznej. Ikonopista aby pozostać wiernym Tradycji i nauczaniu Soborów, posługiwał się specjalnym podręcznikiem tzw. podlinnikiem zawierającym gotowe wzorce kompozycyjne, a także treści natury duchowej, oraz wskazania postu, modlitwy i "jakości" życia. Symbolika kompozycji i koloru W kompozycji ikony unika się wszelkich efektów perspektywy naturalistycznej, stosując zabiegi techniczne podkreślające symboliczny charakter wizerunku. Odwrócona perspektywa umiejscawia obserwatora w centrum obrazu lub umożliwia mu wejście w kilka centrów oglądu przedstawianej sceny. Cała kompozycja ma charakter symboliczny: pejzaż przedstawiony za pomocą umownych znaków, architektura, pozy przedstawianych osób ogłaszających pokój, twarze tchnące spokojem i surowością naznaczoną przez post, dłonie w wymownych gestach. Nie bez znaczenia są również kolory użytych farb. Nie oddaje on wrażenia tylko estetycznego, ale określa cechę właściwą danemu przedmiotowi: Złoto - symbol nieba, nadprzyrodzoności, boskości zawsze stanowi tło aby przypominać nam, że oglądamy świat niebiański. Niebieski - najczęściej odnosi się do bóstwa Jezusa, osoby w niebieskich szatach są przeniknięte bóstwem Jezusa. Czerwony - męczeństwo, ukrzyżowanie, ale też symbol Krwi Baranka, która obmywa z grzechu. Zieleń - kolor przymierza, działania Ducha Świętego. Kolory twarzy - emanują spokojem i równowagą, a także powagą to kolory ziemi: umbra, siena; ale odpowiednio rozjaśnione ukazują jaśniejące "Przemienieniem" oblicza. Symbolika materiałów Zobaczymy kilka elementów ikony, które są zakryte przed nami, a które pomogą nam jeszcze bardziej zrozumieć jej duchowy charakter. DESKA. Ona zajmuje szczególne miejsce w ikonografii. To symbol Drzewa Życia z ogrodu Eden, to symbol Krzyża na którym umarł Pan Jezus. Deska ze specjalnego drzewa, odpowiednio przyciętego, najlepiej z serca pnia jest nośnikiem wizerunku. Na drzewie Krzyża Jezus został wywyższony, aby wszystkich przyciągnąć do siebie i na nim zwyciężył grzech. "On sam, w swoim ciele poniósł nasze grzechy na drzewo, abyśmy przestali być uczestnikami grzechów, a żyli dla sprawiedliwości - Krwią Jego zostaliście uzdrowieni." (1P 2,24). Krzyż w naszym życiu to wszystkie cierpienia, wszystkie niesprawiedliwości których doświadczyliśmy, wszystkie sytuacje w życiu, które przerosły nasze siły i obnażyły naszą słabość, ludzie którzy nam złorzeczyli czy dokuczali lub może nas bili, to może najbliższe osoby od których zamiast miłości doświadczaliśmy odrzucenia, grzechu. W krzyżu zamyka się cała historia naszego życia. Poprzez to liche drewno przechodzimy do życia wiecznego i tutaj się okazuje, że jest Drzewem Życia. Takim symbolem jest w ikonografii ikona. PŁÓTNO. Na przygotowaną deskę przykleja się płótno. Zgodnie z przekazaną tradycją Oblicze Jezusa zostało odbite na płótnie. To oblicze ukazuje współczesnym Zmartwychwstałego. Najczęściej jest to tkanina lniana lub bawełniana, cienka, delikatnie pleciona przyklejona za pomocą kleju kostnego do deski. PODKŁAD. Na przyklejone płótno nakłada się kilkanaście warstw podkładu wykonanego z mieszaniny kleju kostnego zmieszanego z kredą. Taki podkład stanowi jakby kościec, szkielet ikony na którym ułożone jest ciało. FARBY. "Szkielet ubrany" jest w ciało. To pigmenty z prochu ziemi, z minerałów lub innych pochodzenia organicznego, odpowiednio dobranych, utłuczonych i zmielonych zespolonych żółtkiem z jajka. Te farby przypominać mają nam kruchość życia na ziemi, to że z prochu powstaliśmy i w proch się obrócimy, to że z ziemi zostaliśmy utworzeni i tchnięto w nas życie. NAPISY. Mówią nam o osobie która została przedstawiona, aby nikt nie miał wątpliwości kto jest przedstawiony na ikonie, ale również aby poprzez Słowo przenieść Dobrą Nowinę. Ikona dzisiaj Współczesny człowiek potrafi czytać, pisać ale nie umie odczytać symbolu ikony, trudniej mu otworzyć się na tę widzialną Obecność. Niestety współcześnie ikona w wielu domach jest rodzajem towarzyskiego snobizmu, obrazkiem do dekoracji. Zatraca się jej charakter osobowej obecności Boga, który chce byśmy się z Nim spotykali, traci funkcję kultu. My współcześni jesteśmy jakby analfabetami i by móc zrozumieć ikonę musimy się uczyć ją czytać. Zrozumienie ikony musi odbyć się poprzez rzetelne studium Biblii, Tradycji, ale przede wszystkim poprzez osobistą modlitwę przed ikoną. Musimy dać sobie czas by ikona zaczęła do nas mówić. Nie jest łatwo w dzisiejszych czasach o to by zdobyć "dobrą" ikonę. Najczęściej są to zdjęcia ikon naklejone na deski, które nie oddają piękna kolorów i kompozycji. Ostatnio spotkałem w księgarni wrocławskiej ikony z "certyfikatem" (bardzo wątpliwym bo niewiadomo kto go wydał), które jak podaje producent są wykonane zgodnie ze starą tradycją, a niestety jest to nieprawda. Jedynie co je łączy to zbliżona kompozycja i deska. Ikona wykonana zgodnie z najstarszymi tradycjami obecnie kosztuje powyżej 1000 zł. W Stanach Zjednoczonych jest to koszt ok. $ ( Bardzo niewielu ludzi poświęciłoby tyle pieniędzy na taką ikonę. Teraz możemy oglądać ikony z całego świata nie wychodząc z domu, a łącząc się przez internet np. jeśli zechcemy się dowiedzieć coś na temat techniki pisania ikon to wystarczy otworzyć jedną z wielu witryn internetowych np. Gdyby ktoś chciał spróbować nauczyć się pisać ikony to może uczestniczyć w kursie ikonopisania prowadzonym w Krakowie - dokładne informacje na stronie W wiekach wcześniejszych, gdzie ze względu na używane materiały (złoto, importowane pigmenty, długo sezonowane drewno) ikony były bardzo drogie. Dlatego najczęściej były one umiejscowione tylko w świątyniach. Artyści ludowi tworzyli na wzór istniejących ikon swoje własne, ale znacznie odbiegały one od przyjętego kanonu bizantyjskiego. Dopiero w wieku XIX i XX dzięki technice drukarskiej stały się bardziej powszechne i znalazły swoje miejsce w mieszkaniach wiernych w miejscach gdzie cały dom spotykał się na modlitwie. Potrzeba jest, abyśmy przypomnieli sobie ten kult naszych praojców, by w naszych mieszkaniach było takie miejsce gdzie moglibyśmy się otwierać na Obecność poprzez znaki ikony. Autor: Grzegorz Graczyk mieszka we Wrocławiu i jest związany ze wspólnotą "AGAPE" przy par. św. Maurycego. Sam maluje Ikony: Autor w trakcie malowania Ikony namalowane przez Grzegorza:

Wróżenie z linii papilarnych to chiromancja. Według niej, jeżeli linie we wnętrzu twojej dłoni układają się w literę M, to bardzo dobra wróżba. Zwiastuje to wielkie szczęście i

Znaczenie i wymowa barw w Ikonie. Znaczenie barw w Ikonie W ikonografii od wielu wieków używa się pewnego schematu kolorów. Każdy kolor ma swoje konkretne znaczenie. Aby móc dobrze odczytywać ikonę trzeba choć podstawowo wiedzieć, jakie znaczenie mają poszczególne kolory. Wiedza ta pomaga głębiej wchodzić w znaczenie, jak i w ducha ikonografii. Oczywiście kolory też mają dla człowieka znaczenie estetyczne, emocjonalne, uczuciowe. Spróbujmy więc odczytać kolory ikony. ZŁOTO – dla ikonografii złoto nie ma znaczenia koloru. Jako metal topliwy i odbijający światło potrafi dobrze współgrać z resztą ikony. W świetle świec staje się bardzo subtelne a z kolorami tworzy subtelną harmonię. Złoto w ikonie ma więc ze swojej natury znaczenie ogarniającej Obecności Najwyższego, Jego Chwały, Majestatu, Subtelności…. Odnosi do Światła Niewidzialnego. BIEL– nie jest de facto kolorem, bo odpowiada sumie wszystkich kolorów światła. Biel symbolizuje światłość, której właściwością jest rozlewanie się i przenikanie przestrzeni. Biel jako symbol bezczasowości była od wieków przypisywana bogom. Celtyccy kapłani druidzi ubierali się w białe szaty. Starożytni Egipcjanie widzieli w bieli kolor radości i przepychu. Ubierali swoich zmarłych w białe całuny, gdyż śmierć oddziela światłość od ciemności, duszę od ciała. Również w Czarnej Afryce biel jest kolorem śmierci i oddalenia. Pierwsi chrześcijanie nazywali chrzest „oświeceniem". W chrześcijaństwie nowo ochrzczeni noszą białe szaty jako znak narodzin do prawdziwego życia. Biel jest więc kolorem objawienia, łaski i Teofanii. Biel znajdziemy też w ikonografii jako znak przeniknięcia przez Bożą światłość. Biel ma więc dwa znaczenia: przeniknięcie przez Światłość, Teofanię, oraz znaczenie przywołujące śmierć. Wasyl Kandinsky sugeruje dynamizm bieli: „Biel działa na naszą duszę jak milczenie absolutne... Milczenie to nie jest śmiercią, ono obfituje w możliwości życia". BŁĘKIT – błękit okazuje się być kolorem niezwykłym. Potrafi być kolorem bardzo zimnym i niematerialnym, a jednak dającym przezroczystość (woda, powietrze). W ikonografii ma on znaczenie oderwania się od świata, wzlotu… Jako kolor, który dobrze współpracuje z bielą będzie miał znaczenie życia wewnętrznego, ukierunkowania na życie wewnętrzne. Jest kolorem nieskończoności i nieba (Boga w ikonie Przemienienia). Warto też dodać, że błękit dość źle reaguje na mieszanie z innymi kolorami prócz bieli i może wtedy zmienić swą wartość na niekorzyść. Czy podobnie nie jest w wierze i duchowości? Kolor ten znajdziemy na szatach Chrystusa i Maryi i Apostołów, a często też jako kolor cieniowania szat np.: Trójca Rublowa. CZERWIEŃ I PURPURA– jest to kolor nieorganiczny, a tym samym bliski światłości. W ikonografii będzie miał znaczenie młodości, piękna, bogactwa, zdrowia, ale też walki. Znaczenia te są przypisane do właściwości ziemskich nie niebiańskich. Purpura od wieków jest przypisywana władcom, dostojnikom, wojownikom. Ma ona znaczenie ziemskiej władzy, dostojeństwa, ale też męczeńskiej ofiary, przelanej krwi, z której nastąpi rozkwit obfitego życia. CZERWIENIE I BŁĘKITY– wspólnie tworzą wielką harmonię. Dlatego spotkamy to połączenie szczególnie w odniesieniu do Chrystusa i Matki Bożej. Połączenie to daje nam znak niezwykłej harmonii pomiędzy tym to ziemskie, a tym co niebiańskie u osób tak przedstawionych na ikonie. Jednak, zawsze kolory na ikonie będą dobrze oddzielone, nie zlane, co też ma znaczenie rozdzielenia dwóch rzeczywistości: ziemskiej i niebieskiej. ŻÓŁĆ – jest jaśniejsza od czerwieni choć ma z nią wiele wspólnego. Czysta żółć będzie oznaczać prawdę. Mętna, brudna żółć oznacza jednak pychę, cudzołóstwo, zdradę i odnosi się do siarki piekielnej. ZIELEŃ – jest kolorem wiosny, świata roślin, odrodzenia… W ikonografii ma znaczenie koloru odrodzenia duchowego, rodzącego się życia, obecności życia i Ducha Świętego. Warto też zauważyć, że zieleń jest owocem połączenia błękitu, czerwieni i żółci. Łączy więc ona wszystkie wartości poprzednio opisanych kolorów nadając im nową formę, nadając życie. BRĄZ – jest kolorem ziemi, gliny, gleby. Kolor ten oznacza wszystko to co ziemskie. Jednak łączony z innymi kolorami mówi o przenikaniu duchowej rzeczywistości do ziemskiej, oddając obraz przemienionego świata. CZERŃ – jest właściwie brakiem koloru, bo całkowicie pochłania światło. Przywołuje on w ikonografii chaos, śmierć, otchłań piekielną, trwogę. Na ikonach czarny habit mnichów oznacza odrzucenie marności świata by wejść w wizję Bożego Świata. Odsłony: 27155 . 215 20 188 479 386 205 151 78

co oznaczają litery na ikonach